మణిద్వీపవర్ణనం (దేవీభాగవతం)
మణిద్వీపవర్ణనం – ప్రథమ భాగం
అథ శ్రీమద్దేవీభాగవతే ద్వాదశస్కంధే ఏకాదశోఽధ్యాయః ||
వ్యాస ఉవాచ |
పుష్పరాగమయాదగ్రే కుంకుమారుణవిగ్రహః |
పద్మరాగమయః సాలో మధ్యే భూశ్చైవ తాదృశీ || ౧ ||
దశయోజనవాన్దైర్ఘ్యే గోపురద్వారసంయుతః |
తన్మణిస్తంభసంయుక్తా మండపాః శతశో నృప || ౨ ||
మధ్యే భువి సమాసీనాశ్చతుఃషష్టిమితాః కలాః |
నానాయుధధరా వీరా రత్నభూషణభూషితాః || ౩ ||
ప్రత్యేకలోకస్తాసాం తు తత్తల్లోకస్య నాయకాః |
సమంతాత్పద్మరాగస్య పరివార్య స్థితాః సదా || ౪ ||
స్వస్వలోకజనైర్జుష్టాః స్వస్వవాహనహేతిభిః |
తాసాం నామాని వక్ష్యామి శృణు త్వం జనమేజయ || ౫ ||
పింగళాక్షీ విశాలాక్షీ సమృద్ధిర్వృద్ధిరేవ చ |
శ్రద్ధా స్వాహా స్వధాభిఖ్యా మాయా సంజ్ఞా వసుంధరా || ౬ ||
త్రిలోకధాత్రీ సావిత్రీ గాయత్రీ త్రిదశేశ్వరీ |
సురూపా బహురూపా చ స్కందమాతాఽచ్యుతప్రియా || ౭ ||
విమలా చామలా తద్వదరుణీ పునరారుణీ |
ప్రకృతిర్వికృతిః సృష్టిః స్థితిః సంహృతిరేవ చ || ౮ ||
సంధ్యా మాతా సతీ హంసీ మర్దికా వజ్రికా పరా |
దేవమాతా భగవతీ దేవకీ కమలాసనా || ౯ ||
త్రిముఖీ సప్తముఖ్యన్యా సురాసురవిమర్దినీ |
లంబోష్ఠీ చోర్ధ్వకేశీ చ బహుశీర్షా వృకోదరీ || ౧౦ ||
రథరేఖాహ్వయా పశ్చాచ్ఛశిరేఖా తథాపరా |
గగనవేగా పవనవేగా చైవ తతః పరమ్ || ౧౧ ||
అగ్రే భువనపాలా స్యాత్తత్పశ్చాన్మదనాతురా |
అనంగానంగమథనా తథైవానంగమేఖలా || ౧౨ ||
అనంగకుసుమా పశ్చాద్విశ్వరూపా సురాదికా |
క్షయంకరీ భవేచ్ఛక్తిరక్షోభ్యా చ తతః పరమ్ || ౧౩ ||
సత్యవాదిన్యథ ప్రోక్తా బహురూపా శుచివ్రతా |
ఉదారాఖ్యా చ వాగీశీ చతుఃషష్టిమితాః స్మృతాః || ౧౪ ||
జ్వలజ్జిహ్వాననాః సర్వా వమంత్యో వహ్నిముల్బణమ్ |
జలం పిబామః సకలం సంహరామో విభావసుమ్ || ౧౫ ||
పవనం స్తంభయామోఽద్య భక్షయామోఽఖిలం జగత్ |
ఇతి వాచం సంగిరంతే క్రోధసంరక్తలోచనాః || ౧౬ ||
చాపబాణధరాః సర్వా యుద్ధాయైవోత్సుకాః సదా |
దంష్ట్రాకటకటారావైర్బధిరీకృతదిఙ్ముఖాః || ౧౭ ||
పింగోర్ధ్వకేశ్యః సంప్రోక్తాశ్చాపబాణకరాః సదా |
శతాక్షౌహిణికా సేనాప్యేకైకస్యాః ప్రకీర్తితా || ౧౮ ||
ఏకైకశక్తేః సామర్థ్యం లక్షబ్రహ్మాండనాశనే |
శతాక్షౌహిణికా సేనా తాదృశీ నృపసత్తమ || ౧౯ ||
కిం న కుర్యాజ్జగత్యస్మిన్నశక్యం వక్తుమేవ తత్ |
సర్వాపి యుద్ధసామగ్రీ తస్మిన్సాలే స్థితా మునే || ౨౦ ||
రథానాం గణనా నాస్తి హయానాం కరిణాం తథా ||
శస్త్రాణాం గణనా తద్వద్గణానాం గణనా తథా || ౨౧ ||
పద్మరాగమయాదగ్రే గోమేదమణినిర్మితః |
దశయోజనదైర్ఘ్యేణ ప్రాకారో వర్తతే మహాన్ || ౨౨ ||
భాస్వజ్జపాప్రసూనాభో మధ్యభూస్తస్య తాదృశీ |
గోమేదకల్పితాన్యేవ తద్వాసిసదనాని చ || ౨౩ ||
పక్షిణః స్తంభవర్యాశ్చ వృక్షా వాప్యః సరాంసి చ |
గోమేదకల్పితా ఏవ కుంకుమారుణవిగ్రహాః || ౨౪ ||
తన్మధ్యస్థా మహాదేవ్యో ద్వాత్రింశచ్ఛక్తయః స్మృతాః |
నానాశస్త్రప్రహరణా గోమేదమణిభూషితాః || ౨౫ ||
ప్రత్యేకలోకవాసిన్యః పరివార్య సమంతతః |
గోమేదసాలే సన్నద్ధా పిశాచవదనా నృప || ౨౬ ||
స్వర్లోకవాసిభిర్నిత్యం పూజితాశ్చక్రబాహవః |
క్రోధరక్తేక్షణా భింధి పచచ్ఛింధి దహేతి చ || ౨౭ ||
వదంతి సతతం వాచం యుద్ధోత్సుకహృదంతరాః |
ఏకైకస్యా మహాశక్తేర్దశాక్షౌహిణికా మతా || ౨౮ ||
సేనా తత్రాప్యేకశక్తిర్లక్షబ్రహ్మాండనాశినీ |
తాదృశీనాం మహాసేనా వర్ణనీయా కథం నృప || ౨౯ ||
రథానాం నైవ గణానా వాహనానాం తథైవ చ |
సర్వయుద్ధసమారంభస్తత్ర దేవ్యా విరాజతే || ౩౦ ||
తాసాం నామాని వక్ష్యామి పాపనాశకరాణి చ |
విద్యాహ్రీపుష్టయః ప్రజ్ఞా సినీవాలీ కుహూస్తథా || ౩౧ ||
రుద్రా వీర్యా ప్రభా నందా పోషిణీ ఋద్ధిదా శుభా |
కాలరాత్రిర్మహారాత్రిర్భద్రకాళీ కపర్దినీ || ౩౨ ||
వికృతిర్దండిముండిన్యౌ సేందుఖండా శిఖండినీ |
నిశుంభశుంభమథినీ మహిషాసురమర్దినీ || ౩౩ ||
ఇంద్రాణీ చైవ రుద్రాణీ శంకరార్ధశరీరిణీ |
నారీ నారాయణీ చైవ త్రిశూలిన్యపి పాలినీ || ౩౪ ||
అంబికా హ్లాదినీ పశ్చాదిత్యేవం శక్తయః స్మృతాః |
యద్యేతాః కుపితా దేవ్యస్తదా బ్రహ్మాండనాశనమ్ || ౩౫ ||
పరాజయో న చైతాసాం కదాచిత్క్వచిదస్తి హి |
గోమేదకమయాదగ్రే సద్వజ్రమణినిర్మితః || ౩౬ ||
దశయోజనతుంగోఽసౌ గోపురద్వారసంయుతః |
కపాటశృంఖలాబద్ధో నవవృక్షసముజ్జ్వలః || ౩౭ ||
సాలస్తన్మధ్యభూమ్యాది సర్వం హీరమయం స్మృతమ్ |
గృహాణి వీథయో రథ్యా మహామార్గాంగణాని చ || ౩౮ ||
వృక్షాలవాలతరవః సారంగా అపి తాదృశాః |
దీర్ఘికాశ్రేణయో వాప్యస్తడాగాః కూపసంయుతాః || ౩౯ ||
తత్ర శ్రీభువనేశ్వర్యా వసంతి పరిచారికాః |
ఏకైకా లక్షదాసీభిః సేవితా మదగర్వితాః || ౪౦ ||
తాలవృంతధరాః కాశ్చిచ్చషకాఢ్యకరాంబుజాః |
కాశ్చిత్తాంబూలపాత్రాణి ధారయంత్యోఽతిగర్వితాః || ౪౧ ||
కాశ్చిత్తచ్ఛత్రధారిణ్యశ్చామరాణాం విధారికాః |
నానావస్త్రధరాః కాశ్చిత్కాశ్చిత్పుష్పకరాంబుజాః || ౪౨ ||
నానాదర్శకరాః కాశ్చిత్కాశ్చిత్కుంకుమలేపనమ్ |
ధారయంత్యః కజ్జలం చ సిందూరచషకం పరాః || ౪౩ ||
కాశ్చిచ్చిత్రకనిర్మాత్ర్యః పాదసంవాహనే రతాః |
కాశ్చిత్తు భూషాకారిణ్యో నానాభూషాధరాః పరాః || ౪౪ ||
పుష్పభూషణనిర్మాత్ర్యః పుష్పశృంగారకారికాః |
నానావిలాసచతురా బహ్వ్య ఏవం విధాః పరాః || ౪౫ ||
నిబద్ధపరిధానీయా యువత్యః సకలా అపి |
దేవీకృపాలేశవశాత్తుచ్ఛీకృతజగత్త్రయాః || ౪౬ ||
ఏతా దూత్యః స్మృతా దేవ్యః శృంగారమదగర్వితాః |
తాసాం నామాని వక్ష్యామి శృణు మే నృపసత్తమ || ౪౭ ||
అనంగరూపా ప్రథమాప్యనంగమదనా పరా |
తృతీయా తు తతః ప్రోక్తా సుందరీ మదనాతురా || ౪౮ ||
తతో భువనవేగా స్యాత్తథా భువనపాలికా |
స్యాత్సర్వశిశిరానంగవదనానంగమేఖలా || ౪౯ ||
విద్యుద్దామసమానాంగ్యః క్వణత్కాంచీగుణాన్వితాః |
రణన్మంజీరచరణా బహిరంతరితస్తతః || ౫౦ ||
ధావమానాస్తు శోభంతే సర్వా విద్యుల్లతోపమాః |
కుశలాః సర్వకార్యేషు వేత్రహస్తాః సమంతతః || ౫౧ ||
అష్టదిక్షు తథైతాసాం ప్రాకారాద్బహిరేవ చ |
సదనాని విరాజంతే నానావాహనహేతిభిః || ౫౨ ||
వజ్రసాలాదగ్రభాగే సాలో వైదూర్యనిర్మితః |
దశయోజనతుంగోఽసౌ గోపురద్వారభూషితః || ౫౩ ||
వైదూర్యభూమిః సర్వాపి గృహాణి వివిధాని చ |
వీథ్యో రథ్యా మహామార్గాః సర్వే వైదూర్యనిర్మితాః || ౫౪ ||
వాపీకూపతడాగాశ్చ స్రవంతీనాం తటాని చ |
వాలుకా చైవ సర్వాపి వైదూర్యమణినిర్మితా || ౫౫ ||
తత్రాష్టదిక్షు పరితో బ్రాహ్మ్యాదీనాం చ మండలమ్ |
నిజైర్గణైః పరివృతం భ్రాజతే నృపసత్తమ || ౫౬ ||
ప్రతిబ్రహ్మాండమాతౄణాం తాః సమష్టయ ఈరితాః |
బ్రాహ్మీ మాహేశ్వరీ చైవ కౌమారీ వైష్ణవీ తథా ||౫౭ ||
వారాహీ చ తథేంద్రాణీ చాముండాః సప్త మాతరః |
అష్టమీ తు మహాలక్ష్మీర్నామ్నా ప్రోక్తాస్తు మాతరః || ౫౮ ||
బ్రహ్మరుద్రాదిదేవానాం సమాకారాస్తు తాః స్మృతాః |
జగత్కల్యాణకారిణ్యః స్వస్వసేనాసమావృతాః || ౫౯ ||
తత్సాలస్య చతుర్ద్వార్షు వాహనాని మహేశితుః |
సజ్జాని నృపతే సంతి సాలంకారాణి నిత్యశః || ౬౦ ||
దంతినః కోటిశో వాహాః కోటిశః శిబికాస్తథా |
హంసాః సింహాశ్చ గరుడా మయూరా వృషభాస్తథా || ౬౧ ||
తైర్యుక్తాః స్యందనాస్తద్వత్కోటిశో నృపనందన |
పార్ష్ణిగ్రాహసమాయుక్తా ధ్వజైరాకాశచుంబినః || ౬౨ ||
కోటిశస్తు విమానాని నానాచిహ్నాన్వితాని చ |
నానావాదిత్రయుక్తాని మహాధ్వజయుతాని చ || ౬౩ ||
వైదూర్యమణిసాలస్యాప్యగ్రే సాలః పరః స్మృతః |
దశయోజనతుంగోఽసావింద్రనీలాశ్మనిర్మితః || ౬౪ ||
తన్మధ్యభూస్తథా వీథ్యో మహామార్గా గృహాణి చ |
వాపీకూపతడాగాశ్చ సర్వే తన్మణినిర్మితాః || ౬౫ ||
తత్ర పద్మం తు సంప్రోక్తం బహుయోజన విస్తృతమ్ |
షోడశారం దీప్యమానం సుదర్శనమివాపరమ్ || ౬౬ ||
తత్ర షోడశశక్తీనాం స్థానాని వివిధాని చ |
సర్వోపస్కరయుక్తాని సమృద్ధాని వసంతి హి || ౬౭ ||
తాసాం నామాని వక్ష్యామి శృణు మే నృపసత్తమ |
కరాళీ వికరాళీ చ తథోమా చ సరస్వతీ || ౬౮ ||
శ్రీ దుర్గోషా తథా లక్ష్మీః శ్రుతిశ్చైవ స్మృతిర్ధృతిః |
శ్రద్ధా మేధా మతిః కాంతిరార్యా షోడశశక్తయః || ౬౯ ||
నీలజీమూతసంకాశాః కరవాలకరాంబుజాః |
సమాః ఖేటకధారిణ్యో యుద్ధోపక్రాంతమానసాః || ౭౦ ||
సేనాన్యః సకలా ఏతాః శ్రీదేవ్యా జగదీశితుః |
ప్రతిబ్రహ్మాండసంస్థానాం శక్తీనాం నాయికాః స్మృతాః || ౭౧ ||
బ్రహ్మాండక్షోభకారిణ్యో దేవీ శక్త్యుపబృంహితాః |
నానారథసమారూఢా నానాశక్తిభిరన్వితాః || ౭౨ ||
ఏతత్పరాక్రమం వక్తుం సహస్రాస్యోఽపి న క్షమః |
ఇంద్రనీలమహాసాలాదగ్రే తు బహువిస్తృతః || ౭౩ ||
ముక్తాప్రాకార ఉదితో దశయోజనదైర్ఘ్యవాన్ |
మధ్యభూః పూర్వవత్ప్రోక్తా తన్మధ్యేఽష్టదళాంబుజమ్ || ౭౪ ||
ముక్తామణిగణాకీర్ణం విస్తృతం తు సకేసరమ్ |
తత్ర దేవీసమాకారా దేవ్యాయుధధరాః సదా || ౭౫ ||
సంప్రోక్తా అష్టమంత్రిణ్యో జగద్వార్తాప్రబోధికాః |
దేవీసమానభోగాస్తా ఇంగితజ్ఞాస్తు పండితాః || ౭౬ ||
కుశలాః సర్వకార్యేషు స్వామికార్యపరాయణాః |
దేవ్యభిప్రాయబోధ్యస్తాశ్చతురా అతిసుందరాః || ౭౭ ||
నానాశక్తిసమాయుక్తాః ప్రతిబ్రహ్మాండవర్తినామ్ |
ప్రాణినాం తాః సమాచారం జ్ఞానశక్త్యా విదంతి చ || ౭౮ ||
తాసాం నామాని వక్ష్యామి మత్తః శృణు నృపోత్తమ |
అనంగకుసుమా ప్రోక్తాప్యనంగకుసుమాతురా || ౭౯ ||
అనంగమదనా తద్వదనంగమదనాతురా |
భువనపాలా గగనవేగా చైవ తతః పరమ్ || ౮౦ ||
శశిరేఖా చ గగనరేఖా చైవ తతః పరమ్ |
పాశాంకుశవరాభీతిధరా అరుణవిగ్రహాః || ౮౧ ||
విశ్వసంబంధినీం వార్తాం బోధయంతి ప్రతిక్షణమ్ |
ముక్తాసాలాదగ్రభాగే మహామారకతోఽపరః || ౮౨ ||
సాలోత్తమః సముద్దిష్టో దశయోజనదైర్ఘ్యవాన్ |
నానాసౌభాగ్యసంయుక్తో నానాభోగసమన్వితః || ౮౩ ||
మధ్యభూస్తాదృశీ ప్రోక్తా సదనాని తథైవ చ |
షట్కోణమత్ర విస్తీర్ణం కోణస్థా దేవతాః శృణుః || ౮౪ ||
పూర్వకోణే చతుర్వక్త్రో గాయత్రీసహితో విధిః |
కుండికాక్షగుణాభీతిదండాయుధధరః పరః || ౮౫ ||
తదాయుధధరా దేవీ గాయత్రీ పరదేవతా |
వేదాః సర్వే మూర్తిమంతః శాస్త్రాణి వివిధాని చ || ౮౬ ||
స్మృతయశ్చ పురాణాని మూర్తిమంతి వసంతి హి |
యే బ్రహ్మవిగ్రహాః సంతి గాయత్రీవిగ్రహాశ్చ యే || ౮౭ ||
వ్యాహృతీనాం విగ్రహాశ్చ తే నిత్యం తత్ర సంతి హి |
రక్షఃకోణే శంఖచక్రగదాంబుజకరాంబుజా || ౮౮ ||
సావిత్రీ వర్తతే తత్ర మహావిష్ణుశ్చ తాదృశః |
యే విష్ణువిగ్రహాః సంతి మత్స్యకూర్మాదయోఽఖిలాః || ౮౯ ||
సావిత్రీవిగ్రహా యే చ తే సర్వే తత్ర సంతి హి |
వాయుకోణే పరశ్వక్షమాలాభయవరాన్వితః || ౯౦ ||
మహారుద్రో వర్తతేఽత్ర సరస్వత్యపి తాదృశీ |
యే యే తు రుద్రభేదాః స్యుర్దక్షిణాస్యాదయో నృప || ౯౧ ||
గౌరీభేదాశ్చ యే సర్వే తే తత్ర నివసంతి హి |
చతుఃషష్ట్యాగమా యే చ యే చాన్యేఽప్యాగమాః స్మృతాః || ౯౨ ||
తే సర్వే మూర్తిమంతశ్చ తత్రైవ నివసంతి హి |
అగ్నికోణే రత్నకుంభం తథా మణికరండకమ్ || ౯౩ ||
దధానో నిజహస్తాభ్యాం కుబేరో ధనదాయకః |
నానావీథీసమాయుక్తో మహాలక్ష్మీసమన్వితః || ౯౪ ||
దేవ్యా నిధిపతిస్త్వాస్తే స్వగుణైః పరివేష్టితః |
వారుణే తు మహాకోణే మదనో రతిసంయుతః || ౯౫ ||
పాశాంకుశధనుర్బాణధరో నిత్యం విరాజతే |
శృంగారా మూర్తిమంతస్తు తత్ర సన్నిహితాః సదా || ౯౬ ||
ఈశానకోణే విఘ్నేశో నిత్యం పుష్టిసమన్వితః |
పాశాంకుశధరో వీరో విఘ్నహర్తా విరాజతే || ౯౭ ||
విభూతయో గణేశస్య యా యాః సంతి నృపోత్తమ |
తాః సర్వా నివసంత్యత్ర మహైశ్వర్యసమన్వితాః || ౯౮ ||
ప్రతిబ్రహ్మాండసంస్థానాం బ్రహ్మాదీనాం సమష్టయః |
ఏతే బ్రహ్మాదయః ప్రోక్తాః సేవంతే జగదీశ్వరీమ్ || ౯౯ ||
మహామారకతస్యాగ్రే శతయోజనదైర్ఘ్యవాన్ |
ప్రవాలసాలోఽస్త్యపరః కుంకుమారుణవిగ్రహః || ౧౦౦ ||
మధ్యభూస్తాదృశీ ప్రోక్తా సదనాని చ పూర్వవత్ |
తన్మధ్యే పంచభూతానాం స్వామిన్యః పంచ సంతి చ || ౧౦౧ ||
హృల్లేఖా గగనా రక్తా చతుర్థీ తు కరాళికా |
మహోచ్ఛుష్మా పంచమీ చ పంచభూతసమప్రభాః || ౧౦౨ ||
పాశాంకుశవరాభీతిధారిణ్యోఽమితభూషణాః |
దేవీసమానవేషాఢ్యా నవయౌవనగర్వితాః || ౧౦౩ ||
ప్రవాలసాలాదగ్రే తు నవరత్నవినిర్మితః |
బహుయోజనవిస్తీర్ణో మహాసాలోఽస్తి భూమిప || ౧౦౪ ||
తత్ర చామ్నాయదేవీనాం సదనాని బహూన్యపి |
నవరత్నమయాన్యేవ తడాగాశ్చ సరాంసి చ || ౧౦౫ ||
శ్రీదేవ్యా యేఽవతారాః స్యుస్తే తత్ర నివసంతి హి |
మహావిద్యా మహాభేదాః సంతి తత్రైవ భూమిప || ౧౦౬ ||
నిజావరణదేవీభిర్నిజభూషణవాహనైః |
సర్వదేవ్యో విరాజంతే కోటిసూర్యసమప్రభాః || ౧౦౭ ||
సప్తకోటిమహామంత్రదేవతాః సంతి తత్ర హి |
నవరత్నమయాదగ్రే చింతామణిగృహం మహత్ || ౧౦౮ ||
తత్రత్యం వస్తుమాత్రం తు చింతామణివినిర్మితమ్ |
సూర్యోద్గారోపలైస్తద్వచ్చంద్రోద్గారోపలైస్తథా || ౧౦౯ ||
విద్యుత్ప్రభోపలైః స్తంభాః కల్పితాస్తు సహస్రశః |
యేషాం ప్రభాభిరంతఃస్థం వస్తు కించిన్న దృశ్యతే || ౧౧౦ ||
ఇతి శ్రీమద్దేవీభాగవతే మహాపురాణే ద్వాదశస్కంధే పద్మరాగాదిమణివినిర్మితప్రాకారవర్ణనం నామైకాదశోఽధ్యాయః |
మణిద్వీపవర్ణనం – ద్వితీయ భాగం
అథ శ్రీమద్దేవీభాగవతే ద్వాదశస్కంధే ఏకాదశోఽధ్యాయః ||
వ్యాస ఉవాచ |
పుష్పరాగమయాదగ్రే కుంకుమారుణవిగ్రహః |
పద్మరాగమయః సాలో మధ్యే భూశ్చైవ తాదృశీ || ౧ ||
దశయోజనవాన్దైర్ఘ్యే గోపురద్వారసంయుతః |
తన్మణిస్తంభసంయుక్తా మండపాః శతశో నృప || ౨ ||
మధ్యే భువి సమాసీనాశ్చతుఃషష్టిమితాః కలాః |
నానాయుధధరా వీరా రత్నభూషణభూషితాః || ౩ ||
ప్రత్యేకలోకస్తాసాం తు తత్తల్లోకస్య నాయకాః |
సమంతాత్పద్మరాగస్య పరివార్య స్థితాః సదా || ౪ ||
స్వస్వలోకజనైర్జుష్టాః స్వస్వవాహనహేతిభిః |
తాసాం నామాని వక్ష్యామి శృణు త్వం జనమేజయ || ౫ ||
పింగళాక్షీ విశాలాక్షీ సమృద్ధిర్వృద్ధిరేవ చ |
శ్రద్ధా స్వాహా స్వధాభిఖ్యా మాయా సంజ్ఞా వసుంధరా || ౬ ||
త్రిలోకధాత్రీ సావిత్రీ గాయత్రీ త్రిదశేశ్వరీ |
సురూపా బహురూపా చ స్కందమాతాఽచ్యుతప్రియా || ౭ ||
విమలా చామలా తద్వదరుణీ పునరారుణీ |
ప్రకృతిర్వికృతిః సృష్టిః స్థితిః సంహృతిరేవ చ || ౮ ||
సంధ్యా మాతా సతీ హంసీ మర్దికా వజ్రికా పరా |
దేవమాతా భగవతీ దేవకీ కమలాసనా || ౯ ||
త్రిముఖీ సప్తముఖ్యన్యా సురాసురవిమర్దినీ |
లంబోష్ఠీ చోర్ధ్వకేశీ చ బహుశీర్షా వృకోదరీ || ౧౦ ||
రథరేఖాహ్వయా పశ్చాచ్ఛశిరేఖా తథాపరా |
గగనవేగా పవనవేగా చైవ తతః పరమ్ || ౧౧ ||
అగ్రే భువనపాలా స్యాత్తత్పశ్చాన్మదనాతురా |
అనంగానంగమథనా తథైవానంగమేఖలా || ౧౨ ||
అనంగకుసుమా పశ్చాద్విశ్వరూపా సురాదికా |
క్షయంకరీ భవేచ్ఛక్తిరక్షోభ్యా చ తతః పరమ్ || ౧౩ ||
సత్యవాదిన్యథ ప్రోక్తా బహురూపా శుచివ్రతా |
ఉదారాఖ్యా చ వాగీశీ చతుఃషష్టిమితాః స్మృతాః || ౧౪ ||
జ్వలజ్జిహ్వాననాః సర్వా వమంత్యో వహ్నిముల్బణమ్ |
జలం పిబామః సకలం సంహరామో విభావసుమ్ || ౧౫ ||
పవనం స్తంభయామోఽద్య భక్షయామోఽఖిలం జగత్ |
ఇతి వాచం సంగిరంతే క్రోధసంరక్తలోచనాః || ౧౬ ||
చాపబాణధరాః సర్వా యుద్ధాయైవోత్సుకాః సదా |
దంష్ట్రాకటకటారావైర్బధిరీకృతదిఙ్ముఖాః || ౧౭ ||
పింగోర్ధ్వకేశ్యః సంప్రోక్తాశ్చాపబాణకరాః సదా |
శతాక్షౌహిణికా సేనాప్యేకైకస్యాః ప్రకీర్తితా || ౧౮ ||
ఏకైకశక్తేః సామర్థ్యం లక్షబ్రహ్మాండనాశనే |
శతాక్షౌహిణికా సేనా తాదృశీ నృపసత్తమ || ౧౯ ||
కిం న కుర్యాజ్జగత్యస్మిన్నశక్యం వక్తుమేవ తత్ |
సర్వాపి యుద్ధసామగ్రీ తస్మిన్సాలే స్థితా మునే || ౨౦ ||
రథానాం గణనా నాస్తి హయానాం కరిణాం తథా ||
శస్త్రాణాం గణనా తద్వద్గణానాం గణనా తథా || ౨౧ ||
పద్మరాగమయాదగ్రే గోమేదమణినిర్మితః |
దశయోజనదైర్ఘ్యేణ ప్రాకారో వర్తతే మహాన్ || ౨౨ ||
భాస్వజ్జపాప్రసూనాభో మధ్యభూస్తస్య తాదృశీ |
గోమేదకల్పితాన్యేవ తద్వాసిసదనాని చ || ౨౩ ||
పక్షిణః స్తంభవర్యాశ్చ వృక్షా వాప్యః సరాంసి చ |
గోమేదకల్పితా ఏవ కుంకుమారుణవిగ్రహాః || ౨౪ ||
తన్మధ్యస్థా మహాదేవ్యో ద్వాత్రింశచ్ఛక్తయః స్మృతాః |
నానాశస్త్రప్రహరణా గోమేదమణిభూషితాః || ౨౫ ||
ప్రత్యేకలోకవాసిన్యః పరివార్య సమంతతః |
గోమేదసాలే సన్నద్ధా పిశాచవదనా నృప || ౨౬ ||
స్వర్లోకవాసిభిర్నిత్యం పూజితాశ్చక్రబాహవః |
క్రోధరక్తేక్షణా భింధి పచచ్ఛింధి దహేతి చ || ౨౭ ||
వదంతి సతతం వాచం యుద్ధోత్సుకహృదంతరాః |
ఏకైకస్యా మహాశక్తేర్దశాక్షౌహిణికా మతా || ౨౮ ||
సేనా తత్రాప్యేకశక్తిర్లక్షబ్రహ్మాండనాశినీ |
తాదృశీనాం మహాసేనా వర్ణనీయా కథం నృప || ౨౯ ||
రథానాం నైవ గణానా వాహనానాం తథైవ చ |
సర్వయుద్ధసమారంభస్తత్ర దేవ్యా విరాజతే || ౩౦ ||
తాసాం నామాని వక్ష్యామి పాపనాశకరాణి చ |
విద్యాహ్రీపుష్టయః ప్రజ్ఞా సినీవాలీ కుహూస్తథా || ౩౧ ||
రుద్రా వీర్యా ప్రభా నందా పోషిణీ ఋద్ధిదా శుభా |
కాలరాత్రిర్మహారాత్రిర్భద్రకాళీ కపర్దినీ || ౩౨ ||
వికృతిర్దండిముండిన్యౌ సేందుఖండా శిఖండినీ |
నిశుంభశుంభమథినీ మహిషాసురమర్దినీ || ౩౩ ||
ఇంద్రాణీ చైవ రుద్రాణీ శంకరార్ధశరీరిణీ |
నారీ నారాయణీ చైవ త్రిశూలిన్యపి పాలినీ || ౩౪ ||
అంబికా హ్లాదినీ పశ్చాదిత్యేవం శక్తయః స్మృతాః |
యద్యేతాః కుపితా దేవ్యస్తదా బ్రహ్మాండనాశనమ్ || ౩౫ ||
పరాజయో న చైతాసాం కదాచిత్క్వచిదస్తి హి |
గోమేదకమయాదగ్రే సద్వజ్రమణినిర్మితః || ౩౬ ||
దశయోజనతుంగోఽసౌ గోపురద్వారసంయుతః |
కపాటశృంఖలాబద్ధో నవవృక్షసముజ్జ్వలః || ౩౭ ||
సాలస్తన్మధ్యభూమ్యాది సర్వం హీరమయం స్మృతమ్ |
గృహాణి వీథయో రథ్యా మహామార్గాంగణాని చ || ౩౮ ||
వృక్షాలవాలతరవః సారంగా అపి తాదృశాః |
దీర్ఘికాశ్రేణయో వాప్యస్తడాగాః కూపసంయుతాః || ౩౯ ||
తత్ర శ్రీభువనేశ్వర్యా వసంతి పరిచారికాః |
ఏకైకా లక్షదాసీభిః సేవితా మదగర్వితాః || ౪౦ ||
తాలవృంతధరాః కాశ్చిచ్చషకాఢ్యకరాంబుజాః |
కాశ్చిత్తాంబూలపాత్రాణి ధారయంత్యోఽతిగర్వితాః || ౪౧ ||
కాశ్చిత్తచ్ఛత్రధారిణ్యశ్చామరాణాం విధారికాః |
నానావస్త్రధరాః కాశ్చిత్కాశ్చిత్పుష్పకరాంబుజాః || ౪౨ ||
నానాదర్శకరాః కాశ్చిత్కాశ్చిత్కుంకుమలేపనమ్ |
ధారయంత్యః కజ్జలం చ సిందూరచషకం పరాః || ౪౩ ||
కాశ్చిచ్చిత్రకనిర్మాత్ర్యః పాదసంవాహనే రతాః |
కాశ్చిత్తు భూషాకారిణ్యో నానాభూషాధరాః పరాః || ౪౪ ||
పుష్పభూషణనిర్మాత్ర్యః పుష్పశృంగారకారికాః |
నానావిలాసచతురా బహ్వ్య ఏవం విధాః పరాః || ౪౫ ||
నిబద్ధపరిధానీయా యువత్యః సకలా అపి |
దేవీకృపాలేశవశాత్తుచ్ఛీకృతజగత్త్రయాః || ౪౬ ||
ఏతా దూత్యః స్మృతా దేవ్యః శృంగారమదగర్వితాః |
తాసాం నామాని వక్ష్యామి శృణు మే నృపసత్తమ || ౪౭ ||
అనంగరూపా ప్రథమాప్యనంగమదనా పరా |
తృతీయా తు తతః ప్రోక్తా సుందరీ మదనాతురా || ౪౮ ||
తతో భువనవేగా స్యాత్తథా భువనపాలికా |
స్యాత్సర్వశిశిరానంగవదనానంగమేఖలా || ౪౯ ||
విద్యుద్దామసమానాంగ్యః క్వణత్కాంచీగుణాన్వితాః |
రణన్మంజీరచరణా బహిరంతరితస్తతః || ౫౦ ||
ధావమానాస్తు శోభంతే సర్వా విద్యుల్లతోపమాః |
కుశలాః సర్వకార్యేషు వేత్రహస్తాః సమంతతః || ౫౧ ||
అష్టదిక్షు తథైతాసాం ప్రాకారాద్బహిరేవ చ |
సదనాని విరాజంతే నానావాహనహేతిభిః || ౫౨ ||
వజ్రసాలాదగ్రభాగే సాలో వైదూర్యనిర్మితః |
దశయోజనతుంగోఽసౌ గోపురద్వారభూషితః || ౫౩ ||
వైదూర్యభూమిః సర్వాపి గృహాణి వివిధాని చ |
వీథ్యో రథ్యా మహామార్గాః సర్వే వైదూర్యనిర్మితాః || ౫౪ ||
వాపీకూపతడాగాశ్చ స్రవంతీనాం తటాని చ |
వాలుకా చైవ సర్వాపి వైదూర్యమణినిర్మితా || ౫౫ ||
తత్రాష్టదిక్షు పరితో బ్రాహ్మ్యాదీనాం చ మండలమ్ |
నిజైర్గణైః పరివృతం భ్రాజతే నృపసత్తమ || ౫౬ ||
ప్రతిబ్రహ్మాండమాతౄణాం తాః సమష్టయ ఈరితాః |
బ్రాహ్మీ మాహేశ్వరీ చైవ కౌమారీ వైష్ణవీ తథా ||౫౭ ||
వారాహీ చ తథేంద్రాణీ చాముండాః సప్త మాతరః |
అష్టమీ తు మహాలక్ష్మీర్నామ్నా ప్రోక్తాస్తు మాతరః || ౫౮ ||
బ్రహ్మరుద్రాదిదేవానాం సమాకారాస్తు తాః స్మృతాః |
జగత్కల్యాణకారిణ్యః స్వస్వసేనాసమావృతాః || ౫౯ ||
తత్సాలస్య చతుర్ద్వార్షు వాహనాని మహేశితుః |
సజ్జాని నృపతే సంతి సాలంకారాణి నిత్యశః || ౬౦ ||
దంతినః కోటిశో వాహాః కోటిశః శిబికాస్తథా |
హంసాః సింహాశ్చ గరుడా మయూరా వృషభాస్తథా || ౬౧ ||
తైర్యుక్తాః స్యందనాస్తద్వత్కోటిశో నృపనందన |
పార్ష్ణిగ్రాహసమాయుక్తా ధ్వజైరాకాశచుంబినః || ౬౨ ||
కోటిశస్తు విమానాని నానాచిహ్నాన్వితాని చ |
నానావాదిత్రయుక్తాని మహాధ్వజయుతాని చ || ౬౩ ||
వైదూర్యమణిసాలస్యాప్యగ్రే సాలః పరః స్మృతః |
దశయోజనతుంగోఽసావింద్రనీలాశ్మనిర్మితః || ౬౪ ||
తన్మధ్యభూస్తథా వీథ్యో మహామార్గా గృహాణి చ |
వాపీకూపతడాగాశ్చ సర్వే తన్మణినిర్మితాః || ౬౫ ||
తత్ర పద్మం తు సంప్రోక్తం బహుయోజన విస్తృతమ్ |
షోడశారం దీప్యమానం సుదర్శనమివాపరమ్ || ౬౬ ||
తత్ర షోడశశక్తీనాం స్థానాని వివిధాని చ |
సర్వోపస్కరయుక్తాని సమృద్ధాని వసంతి హి || ౬౭ ||
తాసాం నామాని వక్ష్యామి శృణు మే నృపసత్తమ |
కరాళీ వికరాళీ చ తథోమా చ సరస్వతీ || ౬౮ ||
శ్రీ దుర్గోషా తథా లక్ష్మీః శ్రుతిశ్చైవ స్మృతిర్ధృతిః |
శ్రద్ధా మేధా మతిః కాంతిరార్యా షోడశశక్తయః || ౬౯ ||
నీలజీమూతసంకాశాః కరవాలకరాంబుజాః |
సమాః ఖేటకధారిణ్యో యుద్ధోపక్రాంతమానసాః || ౭౦ ||
సేనాన్యః సకలా ఏతాః శ్రీదేవ్యా జగదీశితుః |
ప్రతిబ్రహ్మాండసంస్థానాం శక్తీనాం నాయికాః స్మృతాః || ౭౧ ||
బ్రహ్మాండక్షోభకారిణ్యో దేవీ శక్త్యుపబృంహితాః |
నానారథసమారూఢా నానాశక్తిభిరన్వితాః || ౭౨ ||
ఏతత్పరాక్రమం వక్తుం సహస్రాస్యోఽపి న క్షమః |
ఇంద్రనీలమహాసాలాదగ్రే తు బహువిస్తృతః || ౭౩ ||
ముక్తాప్రాకార ఉదితో దశయోజనదైర్ఘ్యవాన్ |
మధ్యభూః పూర్వవత్ప్రోక్తా తన్మధ్యేఽష్టదళాంబుజమ్ || ౭౪ ||
ముక్తామణిగణాకీర్ణం విస్తృతం తు సకేసరమ్ |
తత్ర దేవీసమాకారా దేవ్యాయుధధరాః సదా || ౭౫ ||
సంప్రోక్తా అష్టమంత్రిణ్యో జగద్వార్తాప్రబోధికాః |
దేవీసమానభోగాస్తా ఇంగితజ్ఞాస్తు పండితాః || ౭౬ ||
కుశలాః సర్వకార్యేషు స్వామికార్యపరాయణాః |
దేవ్యభిప్రాయబోధ్యస్తాశ్చతురా అతిసుందరాః || ౭౭ ||
నానాశక్తిసమాయుక్తాః ప్రతిబ్రహ్మాండవర్తినామ్ |
ప్రాణినాం తాః సమాచారం జ్ఞానశక్త్యా విదంతి చ || ౭౮ ||
తాసాం నామాని వక్ష్యామి మత్తః శృణు నృపోత్తమ |
అనంగకుసుమా ప్రోక్తాప్యనంగకుసుమాతురా || ౭౯ ||
అనంగమదనా తద్వదనంగమదనాతురా |
భువనపాలా గగనవేగా చైవ తతః పరమ్ || ౮౦ ||
శశిరేఖా చ గగనరేఖా చైవ తతః పరమ్ |
పాశాంకుశవరాభీతిధరా అరుణవిగ్రహాః || ౮౧ ||
విశ్వసంబంధినీం వార్తాం బోధయంతి ప్రతిక్షణమ్ |
ముక్తాసాలాదగ్రభాగే మహామారకతోఽపరః || ౮౨ ||
సాలోత్తమః సముద్దిష్టో దశయోజనదైర్ఘ్యవాన్ |
నానాసౌభాగ్యసంయుక్తో నానాభోగసమన్వితః || ౮౩ ||
మధ్యభూస్తాదృశీ ప్రోక్తా సదనాని తథైవ చ |
షట్కోణమత్ర విస్తీర్ణం కోణస్థా దేవతాః శృణుః || ౮౪ ||
పూర్వకోణే చతుర్వక్త్రో గాయత్రీసహితో విధిః |
కుండికాక్షగుణాభీతిదండాయుధధరః పరః || ౮౫ ||
తదాయుధధరా దేవీ గాయత్రీ పరదేవతా |
వేదాః సర్వే మూర్తిమంతః శాస్త్రాణి వివిధాని చ || ౮౬ ||
స్మృతయశ్చ పురాణాని మూర్తిమంతి వసంతి హి |
యే బ్రహ్మవిగ్రహాః సంతి గాయత్రీవిగ్రహాశ్చ యే || ౮౭ ||
వ్యాహృతీనాం విగ్రహాశ్చ తే నిత్యం తత్ర సంతి హి |
రక్షఃకోణే శంఖచక్రగదాంబుజకరాంబుజా || ౮౮ ||
సావిత్రీ వర్తతే తత్ర మహావిష్ణుశ్చ తాదృశః |
యే విష్ణువిగ్రహాః సంతి మత్స్యకూర్మాదయోఽఖిలాః || ౮౯ ||
సావిత్రీవిగ్రహా యే చ తే సర్వే తత్ర సంతి హి |
వాయుకోణే పరశ్వక్షమాలాభయవరాన్వితః || ౯౦ ||
మహారుద్రో వర్తతేఽత్ర సరస్వత్యపి తాదృశీ |
యే యే తు రుద్రభేదాః స్యుర్దక్షిణాస్యాదయో నృప || ౯౧ ||
గౌరీభేదాశ్చ యే సర్వే తే తత్ర నివసంతి హి |
చతుఃషష్ట్యాగమా యే చ యే చాన్యేఽప్యాగమాః స్మృతాః || ౯౨ ||
తే సర్వే మూర్తిమంతశ్చ తత్రైవ నివసంతి హి |
అగ్నికోణే రత్నకుంభం తథా మణికరండకమ్ || ౯౩ ||
దధానో నిజహస్తాభ్యాం కుబేరో ధనదాయకః |
నానావీథీసమాయుక్తో మహాలక్ష్మీసమన్వితః || ౯౪ ||
దేవ్యా నిధిపతిస్త్వాస్తే స్వగుణైః పరివేష్టితః |
వారుణే తు మహాకోణే మదనో రతిసంయుతః || ౯౫ ||
పాశాంకుశధనుర్బాణధరో నిత్యం విరాజతే |
శృంగారా మూర్తిమంతస్తు తత్ర సన్నిహితాః సదా || ౯౬ ||
ఈశానకోణే విఘ్నేశో నిత్యం పుష్టిసమన్వితః |
పాశాంకుశధరో వీరో విఘ్నహర్తా విరాజతే || ౯౭ ||
విభూతయో గణేశస్య యా యాః సంతి నృపోత్తమ |
తాః సర్వా నివసంత్యత్ర మహైశ్వర్యసమన్వితాః || ౯౮ ||
ప్రతిబ్రహ్మాండసంస్థానాం బ్రహ్మాదీనాం సమష్టయః |
ఏతే బ్రహ్మాదయః ప్రోక్తాః సేవంతే జగదీశ్వరీమ్ || ౯౯ ||
మహామారకతస్యాగ్రే శతయోజనదైర్ఘ్యవాన్ |
ప్రవాలసాలోఽస్త్యపరః కుంకుమారుణవిగ్రహః || ౧౦౦ ||
మధ్యభూస్తాదృశీ ప్రోక్తా సదనాని చ పూర్వవత్ |
తన్మధ్యే పంచభూతానాం స్వామిన్యః పంచ సంతి చ || ౧౦౧ ||
హృల్లేఖా గగనా రక్తా చతుర్థీ తు కరాళికా |
మహోచ్ఛుష్మా పంచమీ చ పంచభూతసమప్రభాః || ౧౦౨ ||
పాశాంకుశవరాభీతిధారిణ్యోఽమితభూషణాః |
దేవీసమానవేషాఢ్యా నవయౌవనగర్వితాః || ౧౦౩ ||
ప్రవాలసాలాదగ్రే తు నవరత్నవినిర్మితః |
బహుయోజనవిస్తీర్ణో మహాసాలోఽస్తి భూమిప || ౧౦౪ ||
తత్ర చామ్నాయదేవీనాం సదనాని బహూన్యపి |
నవరత్నమయాన్యేవ తడాగాశ్చ సరాంసి చ || ౧౦౫ ||
శ్రీదేవ్యా యేఽవతారాః స్యుస్తే తత్ర నివసంతి హి |
మహావిద్యా మహాభేదాః సంతి తత్రైవ భూమిప || ౧౦౬ ||
నిజావరణదేవీభిర్నిజభూషణవాహనైః |
సర్వదేవ్యో విరాజంతే కోటిసూర్యసమప్రభాః || ౧౦౭ ||
సప్తకోటిమహామంత్రదేవతాః సంతి తత్ర హి |
నవరత్నమయాదగ్రే చింతామణిగృహం మహత్ || ౧౦౮ ||
తత్రత్యం వస్తుమాత్రం తు చింతామణివినిర్మితమ్ |
సూర్యోద్గారోపలైస్తద్వచ్చంద్రోద్గారోపలైస్తథా || ౧౦౯ ||
విద్యుత్ప్రభోపలైః స్తంభాః కల్పితాస్తు సహస్రశః |
యేషాం ప్రభాభిరంతఃస్థం వస్తు కించిన్న దృశ్యతే || ౧౧౦ ||
ఇతి శ్రీమద్దేవీభాగవతే మహాపురాణే ద్వాదశస్కంధే పద్మరాగాదిమణివినిర్మితప్రాకారవర్ణనం నామైకాదశోఽధ్యాయః |
మణిద్వీపవర్ణనం – తృతీయ భాగం
అథ శ్రీమద్దేవీభాగవతే ద్వాదశస్కంధే ద్వాదశోఽధ్యాయః ||
వ్యాస ఉవాచ |
తదేవ దేవీసదనం మధ్యభాగే విరాజతే |
సహస్రస్తంభసంయుక్తాశ్చత్వారస్తేషు మండపాః || ౧ ||
శృంగారమండపశ్చైకో ముక్తిమండప ఏవ చ |
జ్ఞానమండపసంజ్ఞస్తు తృతీయః పరికీర్తితః || ౨ ||
ఏకాంతమండపశ్చైవ చతుర్థః పరికీర్తితః |
నానావితానసంయుక్తా నానాధూపైస్తు ధూపితాః || ౩ ||
కోటిసూర్యసమాః కాంత్యా భ్రాజంతే మండపాః శుభాః |
తన్మండపానాం పరితః కాశ్మీరవనికా స్మృతా || ౪ ||
మల్లికాకుందవనికా యత్ర పుష్కలకాః స్థితాః |
అసంఖ్యాతా మృగమదైః పూరితాస్తత్స్రవా నృప || ౫ ||
మహాపద్మాటవీ తద్వద్రత్నసోపాననిర్మితా |
సుధారసేన సంపూర్ణా గుంజన్మత్తమధువ్రతా || ౬ ||
హంసకారండవాకీర్ణా గంధపూరితదిక్తటా |
వనికానాం సుగంధైస్తు మణిద్వీపం సువాసితమ్ || ౭ ||
శృంగారమండపే దేవ్యో గాయంతి వివిధైః స్వరైః |
సభాసదో దేవవరా మధ్యే శ్రీజగదంబికా || ౮ ||
ముక్తిమండపమధ్యే తు మోచయత్యనిశం శివా |
జ్ఞానోపదేశం కురుతే తృతీయే నృప మండపే || ౯ ||
చతుర్థమండపే చైవ జగద్రక్షావిచింతనమ్ |
మంత్రిణీసహితా నిత్యం కరోతి జగదంబికా || ౧౦ ||
చింతామణిగృహే రాజన్ శక్తితత్త్వాత్మకైః పరైః |
సోపానైర్దశభిర్యుక్తో మంచకోఽప్యధిరాజతే || ౧౧ ||
బ్రహ్మా విష్ణుశ్చ రుద్రశ్చ ఈశ్వరశ్చ సదాశివః |
ఏతే మంచఖురాః ప్రోక్తాః ఫలకస్తు సదాశివః || ౧౨ ||
తస్యోపరి మహాదేవో భువనేశో విరాజతే |
యా దేవీ నిజలీలార్థం ద్విధాభూతా బభూవ హ || ౧౩ ||
సృష్ట్యాదౌ తు స ఏవాయం తదర్ధాంగో మహేశ్వరః |
కందర్పదర్పనాశోద్యత్కోటికందర్పసుందరః || ౧౪ ||
పంచవక్త్రస్త్రినేత్రశ్చ మణిభూషణభూషితః |
హరిణాభీతిపరశూన్వరం చ నిజబాహుభిః || ౧౫ ||
దధానః షోడశాబ్దోఽసౌ దేవః సర్వేశ్వరో మహాన్ |
కోటిసూర్యప్రతీకాశశ్చంద్రకోటిసుశీతలః || ౧౬ ||
శుద్ధస్ఫటికసంకాశస్త్రినేత్రః శీతలద్యుతిః |
వామాంకే సన్నిషణ్ణాస్య దేవీ శ్రీభువనేశ్వరీ || ౧౭ ||
నవరత్నగణాకీర్ణకాంచీదామవిరాజితా |
తప్తకాంచనసన్నద్ధవైదూర్యాంగదభూషణా || ౧౮ ||
కనచ్ఛ్రీచక్రతాటంకవిటంకవదనాంబుజా |
లలాటకాంతివిభవవిజితార్ధసుధాకరా || ౧౯ ||
బింబకాంతితిరస్కారిరదచ్ఛదవిరాజితా |
లసత్కుంకుమకస్తూరీతిలకోద్భాసితాననా || ౨౦ ||
దివ్యచూడామణిస్ఫారచంచచ్చంద్రకసూర్యకా |
ఉద్యత్కవిసమస్వచ్ఛనాసాభరణభాసురా || ౨౧ ||
చింతాకలంబితస్వచ్ఛముక్తాగుచ్ఛవిరాజితా |
పాటీరపంకకర్పూరకుంకుమాలంకృతస్తనీ || ౨౨ ||
విచిత్రవివిధాకల్పా కంబుసంకాశకంధరా |
దాడిమీఫలబీజాభదంతపంక్తివిరాజితా || ౨౩ ||
అనర్ఘ్యరత్నఘటితముకుటాంచితమస్తకా |
మత్తాలిమాలావిలసదలకాఢ్యముఖాంబుజా || ౨౪ ||
కళంకకార్శ్యనిర్ముక్తశరచ్చంద్రనిభాననా |
జాహ్నవీసలిలావర్తశోభినాభివిభూషితా || ౨౫ ||
మాణిక్యశకలాబద్ధముద్రికాంగుళిభూషితా |
పుండరీకదళాకారనయనత్రయసుందరీ || ౨౬ ||
కల్పితాచ్ఛమహారాగపద్మరాగోజ్జ్వలప్రభా |
రత్నకింకిణికాయుక్తరత్నకంకణశోభితా || ౨౭ ||
మణిముక్తాసరాపారలసత్పదకసంతతిః |
రత్నాంగుళిప్రవితతప్రభాజాలలసత్కరా || ౨౮ ||
కంచుకీగుంఫితాపారనానారత్నతతిద్యుతిః |
మల్లికామోదిధమ్మిల్లమల్లికాలిసరావృతా || ౨౯ ||
సువృత్తనిబిడోత్తుంగకుచభారాలసా శివా |
వరపాశాంకుశాభీతిలసద్బాహుచతుష్టయా || ౩౦ ||
సర్వశృంగారవేషాఢ్యా సుకుమారాంగవల్లరీ |
సౌందర్యధారాసర్వస్వా నిర్వ్యాజకరుణామయీ || ౩౧ ||
నిజసంల్లాపమాధుర్యవినిర్భర్త్సితకచ్ఛపీ |
కోటికోటిరవీందూనాం కాంతిం యా బిభ్రతీ పరా || ౩౨ ||
నానాసఖీభిర్దాసీభిస్తథా దేవాంగనాదిభిః |
సర్వాభిర్దేవతాభిస్తు సమంతాత్పరివేష్టితా || ౩౩ ||
ఇచ్ఛాశక్త్యా జ్ఞానశక్త్యా క్రియాశక్త్యా సమన్వితా |
లజ్జా తుష్టిస్తథా పుష్టిః కీర్తిః కాంతిః క్షమా దయా || ౩౪ ||
బుద్ధిర్మేధా స్మృతిర్లక్ష్మీర్మూర్తిమత్యోఽంగనాః స్మృతాః |
జయా చ విజయా చైవాప్యజితా చాపరాజితా || ౩౫ ||
నిత్యా విలాసినీ దోగ్ధ్రీ త్వఘోరా మంగళా నవా |
పీఠశక్తయ ఏతాస్తు సేవంతే యాం పరాంబికామ్ || ౩౬ ||
యస్యాస్తు పార్శ్వభాగే స్తో నిధీ తౌ శంఖపద్మకౌ |
నవరత్నవహా నద్యస్తథా వై కాంచనస్రవాః || ౩౭ ||
సప్తధాతువహా నద్యో నిధిభ్యాం తు వినిర్గతాః |
సుధాసింధ్వంతగామిన్యస్తాః సర్వా నృపసత్తమ || ౩౮ ||
సా దేవీ భువనేశానీ తద్వామాంకే విరాజతే |
సర్వేశత్వం మహేశస్య యత్సంగాదేవ నాన్యథా || ౩౯ ||
చింతామణిగృహస్యాస్య ప్రమాణం శృణు భూమిప |
సహస్రయోజనాయామం మహాంతస్తత్ప్రచక్షతే || ౪౦ ||
తదుత్తరే మహాశాలాః పూర్వస్మాద్ద్విగుణాః స్మృతాః |
అంతరిక్షగతం త్వేతన్నిరాధారం విరాజతే || ౪౧ ||
సంకోచశ్చ వికాశశ్చ జాయతేఽస్య నిరంతరమ్ |
పటవత్కార్యవశతః ప్రళయే సర్జనే తథా || ౪౨ ||
శాలానాం చైవ సర్వేషాం సర్వకాంతిపరావధి |
చింతామణిగృహం ప్రోక్తం యత్ర దేవీ మహోమయీ || ౪౩ ||
యే యే ఉపాసకాః సంతి ప్రతిబ్రహ్మాండవర్తినః |
దేవేషు నాగలోకేషు మనుష్యేష్వితరేషు చ || ౪౪ ||
శ్రీదేవ్యాస్తే చ సర్వేఽపి వ్రజంత్యత్రైవ భూమిప |
దేవీక్షేత్రే యే త్యజంతి ప్రాణాన్దేవ్యర్చనే రతాః || ౪౫ ||
తే సర్వే యాంతి తత్రైవ యత్ర దేవీ మహోత్సవా |
ఘృతకుల్యా దుగ్ధకుల్యా దధికుల్యా మధుస్రవాః || ౪౬ ||
స్యందంతి సరితః సర్వాస్తథామృతవహాః పరాః |
ద్రాక్షారసవహాః కాశ్చిజ్జంబూరసవహాః పరాః || ౪౭ ||
ఆమ్రేక్షురసవాహిన్యో నద్యస్తాస్తు సహస్రశః |
మనోరథఫలా వృక్షా వాప్యః కూపాస్తథైవ చ || ౪౮ ||
యథేష్టపానఫలదా న న్యూనం కించిదస్తి హి |
న రోగపలితం వాపి జరా వాపి కదాచన || ౪౯ ||
న చింతా న చ మాత్సర్యం కామక్రోధాదికం తథా |
సర్వే యువానః సస్త్రీకాః సహస్రాదిత్యవర్చసః || ౫౦ ||
భజంతి సతతం దేవీం తత్ర శ్రీభువనేశ్వరీమ్ |
కేచిత్సలోకతాపన్నాః కేచిత్సామీప్యతాం గతాః || ౫౧ ||
సరూపతాం గతాః కేచిత్సార్ష్టితాం చ పరే గతాః |
యా యాస్తు దేవతాస్తత్ర ప్రతిబ్రహ్మాండవర్తినామ్ || ౫౨ ||
సమష్టయః స్థితాస్తాస్తు సేవంతే జగదీశ్వరీమ్ |
సప్తకోటిమహామంత్రా మూర్తిమంత ఉపాసతే || ౫౩ ||
మహావిద్యాశ్చ సకలాః సామ్యావస్థాత్మికాం శివామ్ |
కారణబ్రహ్మరూపాం తాం మాయాశబలవిగ్రహామ్ || ౫౪ ||
ఇత్థం రాజన్ మయా ప్రోక్తం మణిద్వీపం మహత్తరమ్ |
న సూర్యచంద్రౌ నో విద్యుత్కోటయోఽగ్నిస్తథైవ చ || ౫౫ ||
ఏతస్య భాసా కోట్యంశకోట్యంశేనాపి తే సమాః |
క్వచిద్విద్రుమసంకాశం క్వచిన్మరకతచ్ఛవి || ౫౬ ||
విద్యుద్భానుసమచ్ఛాయం మధ్యసూర్యసమం క్వచిత్ |
విద్యుత్కోటిమహాధారా సారకాంతితతం క్వచిత్ || ౫౭ ||
క్వచిత్సిందూరనీలేంద్రమాణిక్యసదృశచ్ఛవి |
హీరసారమహాగర్భధగద్ధగితదిక్తటమ్ || ౫౮ ||
కాంత్యా దావానలసమం తప్తకాంచనసన్నిభమ్ |
క్వచిచ్చంద్రోపలోద్గారం సూర్యోద్గారం చ కుత్రచిత్ || ౫౯ ||
రత్నశృంగిసమాయుక్తం రత్నప్రాకారగోపురమ్ |
రత్నపత్రై రత్నఫలైర్వృక్షైశ్చ పరిమండితమ్ || ౬౦ ||
నృత్యన్మయూరసంఘైశ్చ కపోతరణితోజ్జ్వలమ్ |
కోకిలాకాకలీలాపైః శుకలాపైశ్చ శోభితమ్ || ౬౧ ||
సురమ్యరమణీయాంబులక్షావధిసరోవృతమ్ |
తన్మధ్యభాగవిలసద్వికచద్రత్నపంకజైః || ౬౨ ||
సుగంధిభిః సమంతాత్తు వాసితం శతయోజనమ్ |
మందమారుతసంభిన్నచలద్ద్రుమసమాకులమ్ || ౬౩ ||
చింతామణిసమూహానాం జ్యోతిషా వితతాంబరమ్ |
రత్నప్రభాభిరభితో ధగద్ధగితదిక్తటమ్ || ౬౪ ||
వృక్షవ్రాతమహాగంధవాతవ్రాతసుపూరితమ్ |
ధూపధూపాయితం రాజన్మణిదీపాయుతోజ్జ్వలమ్ || ౬౫ ||
మణిజాలకసచ్ఛిద్రతరలోదరకాంతిభిః |
దిఙ్మోహజనకం చైతద్దర్పణోదరసంయుతమ్ || ౬౬ ||
ఐశ్వర్యస్య సమగ్రస్య శృంగారస్యాఖిలస్య చ |
సర్వజ్ఞతాయాః సర్వాయాస్తేజసశ్చాఖిలస్య చ || ౬౭ ||
పరాక్రమస్య సర్వస్య సర్వోత్తమగుణస్య చ |
సకలాయా దయాయాశ్చ సమాప్తిరిహ భూపతే || ౬౮ ||
రాజ్ఞ ఆనందమారభ్య బ్రహ్మలోకాంతభూమిషు |
ఆనందా యే స్థితాః సర్వే తేఽత్రైవాంతర్భవంతి హి || ౬౯ ||
ఇతి తే వర్ణితం రాజన్మణిద్వీపం మహత్తరమ్ |
మహాదేవ్యాః పరం స్థానం సర్వలోకోత్తమోత్తమమ్ || ౭౦ ||
ఏతస్య స్మరణాత్సద్యః సర్వం పాపం వినశ్యతి |
ప్రాణోత్క్రమణసంధౌ తు స్మృత్వా తత్రైవ గచ్ఛతి || ౭౧ ||
అధ్యాయపంచకం త్వేతత్పఠేన్నిత్యం సమాహితః |
భూతప్రేతపిశాచాదిబాధా తత్ర భవేన్న హి || ౭౨ ||
నవీనగృహనిర్మాణే వాస్తుయాగే తథైవ చ |
పఠితవ్యం ప్రయత్నేన కళ్యాణం తేన జాయతే || ౭౩ ||
ఇతి శ్రీమద్దేవీభాగవతే మహాపురాణే ద్వాదశస్కంధే మణిద్వీపవర్ణనం నామ ద్వాదశోఽధ్యాయః ||
