తల్పగిరి రంగనాథ స్వామి ఆలయం లేదా రంగనాయకుల ఆలయం అని కూడా పిలువబడే రంగనాథ స్వామి ఆలయం ఆంధ్రప్రదేశ్ లోని నెల్లూరులోని పురాతన దేవాలయాలలో ఒకటి. మహావిష్ణువు స్వరూపమైన రంగనాథ స్వామికి అంకితం చేయబడిన ఇది పెన్నా నది ప్రక్కన ఉంది. ఆదిశేష అనే పాము ఏర్పడిన కొండ నుండి “తల్పగిరి” అనే పేరు వచ్చిందని, ఇది విష్ణువు విశ్రాంతి తీసుకోవడానికి మంచంగా మారిందని పురాణాలు చెబుతున్నాయి. కశ్యప మహర్షి ఏకాదశి నాడు విష్ణుమూర్తిని ప్రసన్నం చేసుకుని ఇక్కడ పౌండరిక యజ్ఞం చేశాడని చెబుతారు. రామాయణంలోని అరయన కాండ ప్రకారం, శ్రీరాముడు ఈ పవిత్ర ప్రదేశాన్ని సందర్శించాడని నమ్ముతారు. ఇక్కడి అశ్వత్థామ గుహలను భక్తులు సందర్శించవచ్చు, ఇక్కడ అమర జీవి అయిన అశ్వత్థామ తన పాపాలను తొలగించడానికి తపస్సు చేస్తూనే ఉంటాడని చెబుతారు.
పురాణాల ప్రకారం, మహావిష్ణువు తన భార్య శ్రీదేవి దేవితో కలిసి భూలోకాన్ని సందర్శించాలని అనుకున్నాడు, అందువల్ల భూలోకంలో ఉన్నప్పుడు ఆదిశేషుడిని తన నివాసంగా ఉండమని కోరాడు. గురువు ఆజ్ఞను పాటించి ఆదిశేషుడు ఈ ప్రదేశంలో పర్వత రూపం ధరించాడు. అందువలన ఈ ప్రదేశానికి ‘తల్పగిరి క్షేత్రం’ అనే పేరు వచ్చింది.
కశ్యప మహర్షి ఏకాదశి రోజున పౌండరిక యజ్ఞం చేసినప్పుడు స్వామి ప్రత్యక్షమై ఆశీర్వదించాడని ప్రతీతి.
తల్పగిరి రంగనాథ స్వామి ఆలయ చరిత్ర(History in Telugu)
ఈ ఆలయాన్ని క్రీ.శ 7, 8 శతాబ్దాలలో పల్లవ పాలకులు నిర్మించారు. ఆలయ నిర్మాణంలో సింహపురి పాలకులు కూడా తమ వంతు సహకారం అందించారు. ఈ ఆలయాన్ని క్రీస్తుశకం 12వ శతాబ్దంలో రాజు రాజ మహేంద్రవర్మ అభివృద్ధి చేశాడు.
ప్రధాన ద్వారం గోపురం ఏడు అంతస్తుల నిర్మాణంతో అద్భుతమైన శిల్పాలతో ఉంది. ప్రధాన ద్వారం వద్ద గల గాలి గోపురం 70 అడుగుల ఎత్తు, దాని పైన కాళిసం అని పిలువబడే ఏడు 10 అడుగుల బంగారు పూత పాత్రలు ఉన్నాయి.
తల్పగిరి రంగనాథ స్వామి ఆలయం గురించి
ఆదిశేష శంఖంపై కొలువుదీరిన గర్భగుడిలోని రంగనాథుని విగ్రహం పది అడుగుల పొడవు ఉంటుంది. శ్రీదేవి దేవి అతని ఛాతీపై, బ్రహ్మదేవుడు స్వామి నాభి నుండి లేచిన కమలం మీద కూర్చున్నారు. స్వామివారి పాదాల వద్ద 26 అంగుళాల ఎత్తైన శ్రీదేవి, భూదేవి విగ్రహాలు ఉన్నాయి. ప్రధాన దేవత ముందు ఉత్సవ మూర్తిలు (ఉత్సవ దేవతలు) ఉంటారు. రంగనాయక దేవి అని పిలువబడే శ్రీదేవి దేవి నాలుగు చేతులతో కూర్చున్న దేవత కూడా ఉంది. ఈ ఆలయం గురించి ఒక ఆసక్తికరమైన విషయం ఏమిటంటే, విగ్రహాలు పెన్నా నది వైపు పడమర వైపు ఉన్నాయి, చాలా దేవాలయాలకు భిన్నంగా దేవత తూర్పు వైపు ముఖంగా ఉంటుంది.
గర్భగుడి గోడలపై ‘శ్రీ విష్ణు సహస్ర నామావళి’ (విష్ణువు యొక్క 1000 విభిన్న నామాలు) వ్రాయబడ్డాయి.
సంతానం లేని దంపతులకు సంతాన ప్రాప్తి వరాన్ని ప్రసాదించే ‘సంతానవృక్షం’ అనే చెట్టు ఉంది. మహిళా భక్తులు తమ చీరలను ఒక మూల చింపి, తమ నైవేద్యాలను గుడ్డ ముక్కల్లో ఉంచి చెట్టుకు ఊయలుగా కట్టుకుంటారు. ఈ చెట్టు కింద భూగర్భ సొరంగం ఉంది, దీనిని ఒకప్పుడు ఋషులు ఆలయానికి చేరుకోవడానికి ఉపయోగించారు. ఈ ప్రదేశంలో ‘కొండి కసూలి హుండీ’లో నైవేద్యాలు సమర్పించేవారికి తేళ్లు, పాముల విష కాటు నుంచి విముక్తి లభిస్తుందని చెబుతారు.
తల్పగిరి రంగనాథ స్వామి ఆలయ ప్రస్తావనలు
‘కవి త్రయం’ (కవుల త్రిమూర్తులు)లో రెండవవాడైన తిక్కన సోమయాజి ఈ ఆలయంలో మహాభారతం ఇతిహాసంలోని చివరి 15 అధ్యాయాలను తెలుగులోకి అనువదించారు.
ఈ విహారయాత్రలో భాగంగా శ్రీరాముడు ఈ ప్రదేశాన్ని సందర్శించాడని ఇతిహాస రామాయణంలోని ‘అరణ్యకాండ’లో పేర్కొన్నారు. ఇక్కడ ‘అశ్వత్థామ గుహలు’ అని పిలువబడే గుహలు ఉన్నాయి, ఇక్కడ అశ్వత్థామ ఇప్పటికీ అనైతిక జీవిగా జీవిస్తున్నాడని, తన పాపాలను తొలగించడానికి తపస్సు చేస్తున్నాడని, మహాభారత యుద్ధభూమిలో ద్రౌపది కుమారులను రహస్యంగా చంపినందుకు శ్రీకృష్ణుడి శాపాన్ని అనుసరిస్తాడని నమ్ముతారు.
తల్పగిరి రంగనాథ స్వామి ఆలయంలోని ఉప దేవాలయాలు
- రంగనాథుని సతీమణి రంగనాయకి దేవి.
- 12 మంది ఆళ్వార్ల (తమిళ కవి-సాధువులు) ఆళ్వార్ సన్నిధి కూడా ఉంది.
- నరసింహ స్వామి ఆలయం మరియు వేంకటేశ్వరస్వామివారి ఆలయం
- ఆండాళ్ అమ్మవారి ఆలయం.
తల్పగిరి రంగనాథ స్వామి ఆలయ వేళలు(Temple Timings)
- ఆలయం తెరిచే సమయం: ఉదయం 6:00 గంటలు
- సర్వదర్శనం: ఉదయం 9 గంటల నుంచి మధ్యాహ్నం 12 గంటల వరకు
- ఆలయ మూసివేత సమయం: మధ్యాహ్నం 12:00 గంటలు
- ఆలయం పునఃప్రారంభం: మధ్యాహ్నం 2 గంటలకు
- సర్వదర్శన సమయం: మధ్యాహ్నం 2 గంటల నుంచి రాత్రి 9 గంటల వరకు
- ఆలయ మూసివేత సమయం: రాత్రి 9:00 గంటలు
దర్శనం టిక్కెట్
ప్రత్యేక దర్శనం: ఒక్కొక్కరికి రూ.20
ముక్కోటి వైకుంఠ ఏకాదశి ప్రత్యేక దర్శనం: ఒక్కొక్కరికి రూ.500
తల్పగిరి రంగనాథ స్వామి ఆలయ సేవలు
అభిషేకం/ తిరుమంజనం: ఇద్దరికి రూ.250
అష్టోత్తరం: రూ.10
కర్పూర హారతి: రూ.1
నిత్య కల్యాణం: రూ.1516
పూలంగి సేవా కానుక: రూ.516
ప్రత్యేక కల్యాణం: రూ.10116
సహస్రనామార్చన : రూ.50
ఆలయ ఉత్సవాలు
ఆలయంలో నిర్వహించే అత్యంత ప్రసిద్ధ వార్షిక ఆచారమైన రథయాత్రను జరుపుకోవడానికి భారతదేశం నలుమూలల నుండి భక్తులు ఇక్కడకు వస్తారు. బ్రహ్మోత్సవం మార్చి – ఏప్రిల్ మాసాలలో జరుపుకునే మరొక ముఖ్యమైన పండుగ (పండుగ తేదీలు హిందూ క్యాలెండర్ ప్రకారం మారుతూ ఉంటాయి).
ఆలయ చిరునామా
శ్రీ తల్పగిరి రంగనాథ స్వామి ఆలయం, రంగనాయకుల పేట, నెల్లూరు, ఆంధ్రప్రదేశ్
తల్పగిరి రంగనాథ స్వామి ఆలయానికి ఎలా చేరుకోవాలి?
ఆలయం నెల్లూరు టౌన్ నుండి 3.2 కి.మీ.
తిరుపతి నుండి నెల్లూరుకు నేరుగా బస్సులు అందుబాటులో ఉన్నాయి.
తిరుపతికి 138 కి.మీ.
